woensdag 24 maart 2010

Taalprijs

Gebogen over zijn geliefde De Stentor leest de kalende waard het nieuws over de uitreiking van de taalprijs aan Mark van Bommel. Hij steekt zijn vingers achter de bretels, hijst zijn broek op en duwt de bril omhoog op zijn neus.
"Een voetballer die met de Taalprijs aan de haal gaat, hoe is het mogelijk?", verzucht hij. De uitbater houdt niet erg van voetbal, maar vangt genoeg op bij Studio Sport om telkens kromme tenen te krijgen van hijgende sterren die hijgerige vragen van reporters moeten beantwoorden. Zodra de taal speeltijd krijgt begint het geouwehoer in de voetballerij.
Wat kan die van Bommel gezegd hebben, peinst hij hangend over de tapkast.
"Jongens waren we - maar aardige jongens (Titaantjes, Nescio), vooral in de eerste helft".
"Onze eeuw is in essentie tragisch, (Lady Chatterley's Lover, D.H. Lawrence) dus weigeren we het verlies tragisch op te vatten".
"Heel lang ben ik vroeg naar bed gegaan, (Op zoek naar de verloren tijd, Marcel Proust) dat leek me beter voor het ritme".
"Het was een heldere koude dag in april, en de klokken sloegen dertien, (1884, George Orwell) we hadden het initiatief".
De waard vouwt de krant dicht, kijkt naar de waterhoentjes op het kanaal en aan een sneer van Louis van Gaal: "Journalist ist auch ein Fach".
Gnuivend zet de eigenaar van het wrakke café zijn oude iMac aan en spoort hij de Grote Oefenmeester op in Google. Hij leest over diens derde plaats in een Duitse taalprijs:

MÜNCHEN - De man die de Duitse taal verrijkte met nieuwe woorden als 'löfeltje, löfeltje' heeft in Duitsland een taalprijs gewonnen. Louis van Gaal, trainer van topclub Bayern München, werd verkozen op de derde plaats bij 'Die Sprachwahrer des Jahres 2009' vanwege zijn ,,voorbeeldige inzet'' voor de Duitse taal.
De prijs wordt jaarlijks toegekend door Die Deutsche Sprachwelt (DSW), een tijdschrift over de Duitse taal.

Voordat Van Gaal vorig jaar zomer in Beieren aan de slag ging volgde hij een week lang een intensieve cursus Duits. Bovendien viel bij het tijdschrift in de smaak dat hij van niet-Duitse spelers verwacht dat ze in 'no-time' de Duitse taal beheersen.

Beroemd in Duitsland is het zinnetje dat Van Gaal uitsprak bij zijn presentatie bij Bayern in juli. ,,Wer in Deutschland spielt, muß sich der Kultur anpassen. Dazu gehört die Sprache.''

Saillant aan de nieuwe taaldiscussie die Van Gaal bij Bayern introduceerde, is dat oud-trainer Jurgen Klinsmann enkele jaren geleden juist het Engels als voertaal had ingevoerd bij de Duitse Recordmeister.

Van Gaal was moest CSU-politicus Karl-Theodor zu Guttenberg en schrijver/journalist Ulrich Wickert voor zich dulden op het podium van de taalprijs.


De zwaarlijvige caféhouder schenkt zichzelf grinnikend zijn eerste koffie in en mompelt: "Alles vom Wirt ist wehrlos".

vrijdag 12 maart 2010

Jan des Bouvrie (3)


'Die zijn van de GAMMA en komen het interieur verbouwen'
(Scene uit de nachtmerrie van de waard)

Sjaak en Freek-Willem (die twee van de GAMMA) lieten er geen gras over groeien, de schets van Jan werd met verve uitgevoerd. De ouwe meubelmeuk van de waard ging in de container en het interieur werd hagelwit gesausd. De Rotterdammers zongen er levensliederen bij en maakten woordgrappen als: "Design van de Gamma! Neehheej, Die zijn van de Gamma!!". De zwartwerkers hadden de grootste lol, toen ze een houten aap ophingen aan het plafond. "Heej, die' s van Chuck Berry", zei Sjaak, "da's Too Much Monkey Business!". Ze hikten van het lachen om hun eigen humor. Natuurlijk hingen ze ook het zelfportret van des Bouvrie op, hij had toen nog donkere krullen en een tv-bril. De stamtafel werd vervangen door een Lounge-set, de spotjes gemonteerd en als laatste de staande lamp, model Droogkap.
De waard schrok wakker, de De Stentor van woensdag met het nieuws over de bekende interieurontwerper Jan des Bouvrie lag verkreukeld op zijn dekens. Hij stommelde naar de gelagkamer, gelukkig was alles nog hetzelfde.
Hij zette de radio aan en hoorde een verontwaardigde des Bouvrie over zijn nacht op het politiebureau, de waard grinnikte over het voorval. De dag hing zwaarbewolkt boven het bouwvallige café aan het Twentekanaal. "Strak en recht", dacht de waard over het kanaal, "net als het design van des Bouvrie". Hij zuchtte en dacht toen: "Eigenlijk hou ik meer van slingerend".

donderdag 11 maart 2010

Jan des Bouvrie (2)


'Blauwdruk voor Café R.'
CC: Jan des Bouvrie

De volgende ochtend kon men een katterige interieurontwerper zien zitten tekenen aan een tafeltje voor het raam van het café aan het Twentekanaal.
Duidelijk was hem aan te zien dat hij iets te veel had ingenomen de vorige avond, terwijl Justitie op hem jaagde en zijn Monique de pers probeerde wijs te maken dat hij naar de TEFAF was, die beurs voor kapitaalkrachtige estheten. "Mijn God, wat een ellende", verzuchtte hij, terwijl hij naar de inboedel van de morsige waard keek. Hier moest radicaal ingegegrepen worden, al het ronde, krullerige en rustieke zou plaats maken voor rechthoekig, wit en strak, geheel volgens de grote meester Adolf Loos en zijn uitspraak: Ornament ist ein Verbrechen. Hij tekende met zijn linkerpootje op het tekentablet een nieuw caféinterieur, noemde het 'Blauwdruk voor Café R.' en verzond het draadloos naar zijn geliefde Arsenaal in Naarden, met een Carbon Copy voor de GAMMA. Hij leunde tevreden achterover en keek uit over het roerloze kanaal van het gehucht met de wonderlijke naam. Hij herinnerde zich een statig huis uit de jaren twintig van de vorige eeuw met de naam 'Espérance'. Des Bouvrie was dan wel dyslectisch, maar dit was geen Frans voor hem. "Hoop", zei hij zachtjes, "ik moet hoop houden in deze nare situatie."
(wordt vervolgd)

woensdag 10 maart 2010

Jan des Bouvrie (1)


Het interieur van Café Radstaak.
foto: Louis Radstaak.

Op een koude dag in maart meldde zich een goed geklede heer aan de bar van het krakkemikkige café aan het Twentekanaal. Hij zette zijn hoed af en gedroeg zich wat schichtig. "Kun je een geheim bewaren?" vroeg hij aan de waard die hem vorsend aankeek. "Ik ben Jan des Bouvrie, de bekende meubelontwerper, maar ik word gezocht door Justitie. Ze denken dat ik gefraudeerd heb met vastgoed, maar ik doe alleen in witgoed. Ik was op weg naar de TEFAF in Maastricht, maar het leek me beter daar niet rond te lopen. Kan ik hier een tijdje onderduiken?"
De waard knikte, er kwamen wel vaker zulke gevallen, maar een meneer uit de designwereld kende hij nog niet. "Geheimhouding verzekerd, zet je auto maar achter de scheepsjagerswc, daar ziet niemand hem", maande hij de grijzende, gebrilde zestiger. Deze verdween om zijn zwarte Porsche te verbergen en bestelde bij terugkomst een Heineken Xtra Cold biertje. Hij keek wat misprijzend om zich heen naar het gedateerde interieur.
De inrichting van Café Radstaak voldeed aan alle eisen van een bruin café, maar om nou te zeggen dat het een wonder van 'design' was: neen. De waard dacht wel over vernieuwing, maar het kwam er gewoon niet van in deze crisistijd. Hij volgde de blik van de ontwerper en kwam op een praktische gedachte: "De ene dienst is de andere waard". Hij zou meneer des Bouvrie vragen een nieuw meubilair te verzorgen, in ruil voor zijn geheimhouding. Zo gezegd, zo gedaan, de twee heren beklonken de deal met tinkelende glazen. "Hij ziet er zo eerlijk uit", dacht de waard, "misschien heeft hij foute vrienden in dat vastgoed".

woensdag 10 februari 2010

'Brits'


illustratie: Louis Radstaak

De waard leunde op de tapkast en sloeg de De Stentor open. Zijn aandacht ging naar het bericht: Britse hindoe mag op brandstapel. Nieuwsgierig las hij verder: Een Britse hindoe mag na zijn dood worden gecremeerd op een brandstapel. De lokale autoriteiten in Newcastle hadden zijn verzoek afgewezen, maar het hof van beroep gaf hem alsnog toestemming. De man van 71 wil worden gecremeerd op een openluchtbrandstapel in het noorden van Engeland. Van de gemeenteraad kreeg hij nul op het rekest wegens een verbod op het verbranden van menselijke resten buiten een crematorium. De rechters wezen het verzoek toe omdat de man heeft beloofd de brandstapel af te schermen met een dakconstructie. De man zegt dat zo'n crematie essentieel is voor het bevrijden van zijn geest.
De waard liet dit bericht tot zich doordringen, staarde naar buiten en dacht aan een foto die hij maakte in Groot Brittanië, ergens in de jaren '70.
Het was in een van die warme zomers waarin het hele eiland in korte broek liep, ook de keurig geklede magere man voor zijn lens. Waarschijnlijk een boekhouder op weg naar het kantoor. Een heel normaal uitziende man, alleen waren zijn broekspijpen ingekort tot ver boven zijn knokige knieën. Zijn voeten stonden in grijze sokken op gaatjesschoenen die de pas erin hadden, hij was mogelijk aan de late kant.
Was het die man misschien? Hij zou de dia eens gaan opzoeken in zijn archief.
De caféhouder wist weinig van Hindoe's, bevrijding van de geest door die het vuur aan de schenen te leggen leek hem wat overdreven. En hoe kon de geest dan weg in die dakconstructie? Hij probeerde zich de toestand voor te stellen, ergens in de heuvels rond Newcastle. Stel dat het die man was, dan lag hij daar in zijn nette pak met korte broek. De brandweer staat paraat als de brandstapel wordt aangestoken, de vlammen bereiken het stoffelijk overschot dat tenslotte de geest geeft. Sommigen menen het ca. 2 gram zware fenomeen te zien opstijgen. Na enige tijd ligt er een hoop as met knoken en geeft de commandant het sein 'Brand meester'. Het korps rukt in en de toeschouwers blijven bedremmeld achter. Ergens klinkt muziek, hij hoort een doedelzak en krijgt koude rillingen...
De uitbater schrikt op uit zijn gemijmer en merkt dat de jukebox is gaan spelen, zomaar uit zichzelf. Hij moet denken aan een regel uit een gedicht van Ida Gerhardt: "...suf hokt de ziel in een verdord karkas." Het is weer gaan sneeuwen, het is zo'n eindeloze winter die van geen wijken weet. Hij maakt voor zichzelf een Pernod met ijs klaar, ijs moet met in de keel brandende anijs bestreden worden is zijn filosofie.

donderdag 3 december 2009

Netwerkers


illustratie: Louis Radstaak


Het woord is niet van de lucht bij de nieuwe bezoekers van het café aan het kanaal: netwerken. De waard verbaast zich erover, ze zitten druk te praten over hun omzet, kansen en specialismen en waar die te verzilveren, ze doen hem denken aan autisten die proberen te converseren.
Soms waant hij zich in een Engelse kroeg, ze 'twitteren', zijn 'linked in', doen trainingen en workshops en gaan naar 'Open Coffee' gelegenheden. Zonder dat hij het wist geeft de waard nu ook gelegenheid aan deze nieuwe klanten om zich te profileren en de weg te vinden in de 'ratrace'. In plaats van ouderwets een kaartje te leggen schuiven ze elkaar visitekaartjes toe, nippen van hun cappucino en nemen een hapje van hun tosti, ze zijn er maar druk mee. De Italiaanse koffiemachine maakt overuren, het tostiapparaat krijgt geen rust en de vaatwasmachine draait op volle toeren. Hij wrijft de tap schoon, maar nodig is dat niet, er wordt niet gepimpeld door deze gasten, ze moeten hun geest onbeneveld houden voor de strijd om het bestaan.
Buiten is het druilen van november overgegaan in dat van december, af en toe komt er een vrachtschip langs, maar nooit stopt er meer een om aan te leggen en de schipper te horen zwetsen over het leven. Netwerken was vanzelfsprekend, niemand kende dat woord. Het zijn andere tijden geworden, de morsige waard moet er aan wennen. Hij kijkt naar de Nieuwe Mensen, op hun beurt kijken zij naar sms-jes op hun mobieltjes of bellen even dat 'ze eraan komen'. 'Waar dan?' vraagt de zwaarmoedige uitbater zich in stilte af. De jukebox zwijgt als de Netwerkers er zijn, hij kent zijn plaats in de geschiedenis waar hij een 'Fremdkörper' is geworden. Of is het 'Alien'? Hij denkt (ja, hij kan denken): "Beter een ouderwetsche automaat dan een moderne autist".

dinsdag 17 november 2009

Sinterklaas



'Reddingsboei bij de Dochterensebrug', foto: Louis Radstaak

De intocht van Sinterklaas ging als vanouds over het donkere kanaal bij het gehucht Kleindochteren. De kindervriend zwaaide vanaf de sleepboot 'Atlas' naar de ouders met hun kroost op de wal. Wie goed keek, zoals de waard van het slaperige café, zag in de vermomming de succesvolle speelgoedwinkelier Leeperink, die het met iedereen goed kon vinden en altijd een kwinkslag had voor de kinderen, waarbij hij hun in de wang kneep. Hij was ook wethouder van culturele zaken en verzon leuke dingen voor de mensen in Kleindochteren, waar anderen minder blij mee waren. Dit was zijn 'finest hour', dat zag je aan zijn brede lach en zijn gebaren naar de toegestroomde mensen. Veel kinderen waren niet meer te onderscheiden van de Sinterklaaspieten, ze waren geschminkt en droegen dezelfde pakjes met pofbroeken en mutsen met veren.
"De identificatie gaat wel erg ver", mompelde de caféhouder tegen niemand in het bijzonder, "straks liggen die kinderen op de bank bij de kinderpsychiater te ijlen over wie ze zijn!". Toen hij weer opkeek van de tap zag hij dat de 'Atlas' teveel vaart had voor het afmeren. De sleepboot raakte de aanlegsteiger met een krakend geluid, de meeuwen schrokken krijsend op en de mensen zagen ontzet hoe de Goedheiligman plotseling in het koude water plonsde. Zijn mijter dreef als een dode vis richting de brug, zijn valse baard hing los en zijn brede lach was veranderd in een paniekerige grimas, Leeperink was de zwemkunst nauwelijks machtig. De kinderen joelden, de ouders veinsden ontzetting maar giechelden zachtjes toen Sinterklaas de staf beet greep waarmee hij naar de wal werd getrokken. "Net goed", gromde de waard, "moet hij maar niet steeds zo moeilijk doen over de verlenging van mijn virtuele volledige vergunning!".
Het voorval deed hem denken aan een grap die vaak verteld werd in de kroeg. Die ging zo: Twee Tukkers lopen langs het Zwolse Kanaal en zien een man spartelen in het water. De man roept: "Hilfe, Hilfe!!, gaat dan kopje onder. De Twentenaren blijven even staan, de man komt weer proestend boven en roept opnieuw: "Hilfe, Hilfe!!", nu nog paniekeriger. De Tukkers schudden hun hoofd, ze lopen verder en de een zegt tegen de ander: "Hie had better zwemm'n können leer'n as Duuts!"


SIGMUND

                                                                                                                                            ...